Chirurgia onkologiczna

Metody leczenia nowotworu

Istnieje wiele rodzajów leczenia raka. Rodzaje leczenia, które otrzymasz, będą zależeć od rodzaju nowotworu, na który cierpisz, i jego zaawansowania. U niektórych pacjentów stosuje się tylko jeden rodzaj leczenia onkologicznego. Jednak w większości przypadków łączy się metody leczenia, np. operację chirurgiczną z chemioterapią i radioterapią.

Wyróżniamy następujące metody leczenia onkologicznego:

• chirurgia onkologiczna,
• radioterapia,
• chemioterapia,
• immunoterapia,
• hormonoterapia.

Chirurgia onkologiczna zakłada wykonanie zabiegu operacyjnego. Wyróżniamy kilka rodzajów zabiegu w zależności od celu operacji:

• operacja diagnostyczna,
• operacja prewencyjna,
• operacja oszczędzająca,
• radykalna operacja,
• operacje paliatywne (łagodzące),
• operacje odtwórcze i rekonstrukcyjne,
• operacje wspomagające.

Operacja diagnostyczna

Do najczęściej wykonywanych procedur chirurgicznych zalicza się operacje diagnostyczne, pozwalające na ustalenie rozpoznania i stopnia zaawansowania choroby, od którego uzależniony jest proces leczenia.

Operacja prewencyjna (zapobiegawcza)

Operacja zapobiegawcza, ma na celu usunięcie całego narządu lub podejrzanej zmiany u osoby, która jest obciążona genetycznie danym rodzajem nowotworu. Przykładem jest profilaktyczne usunięcie piersi u kobiet, które są genetycznie obciążone mutacją w genie BRCA1 oraz BRCA2. Innym przykładem jest usunięcie tarczycy u osób, które są nosicielami genu odpowiedzialnego za wystąpienie raka rdzeniastego tarczycy (protoonkogen RET), czy też usunięcie całości jelita grubego, jeśli w rodzinie danej osoby występowała polipowatość rodzinna. To dość radykalna metoda, ale znajduje swoje uzasadnienie w wielu przypadkach. Bardzo często w późniejszym badaniu histopatologicznym usuniętej tkanki okazuje się, że była to zmiana z cechami nowotworowymi. Usunięcie potencjalnie złośliwej tkanki odpowiednio wcześnie zapobiega rozwinięciu się nowotworu i naciekaniu na sąsiednie narządy.

Operacja oszczędzająca

Operacja oszczędzająca pozwala na usunięcie zajętego przez nowotwór obszaru bez usuwania całego narządu. Taki rodzaj zabiegów pozwala na zachowanie funkcji narządu objętego procesem nowotworowym. Jednym z przykładów są operacje zachowujące narząd rodny oraz gonady przy wcześnie wykrytych postaciach raka szyjki macicy, a także niektórych rodzajach nowotworów jajnika. Operacja oszczędzająca często ma zastosowanie w przypadkach nowotworów kości oraz tkanek miękkich. Możliwe jest wtedy uniknięcie sytuacji wymagającej całkowitej amputacji kończyny pacjenta.

Oszczędzające zabiegi operacyjne w raku piersi są stosowane ze względu na aspekt psychologiczny, gdyż często utrata piersi jest dla pacjentki dużą traumą. Tego typu zabiegi zazwyczaj są częścią leczenia skojarzonego, łączonego np. z chemioterapią i/lub radioterapią.

Radykalna operacja

Jest to najczęstsza metoda leczenia operacyjnego  chorób nowotworowych. Polega ona na całkowitym usunięciu zmiany nowotworowej, która w większości przypadków występuje w postaci guza. Bardzo często koniecznością jest też usunięcie nie tylko guza, ale także zajętego narządu wraz z sąsiadującymi elementami układu limfatycznego. Przykładem mogą być zaawansowane nowotwory piersi, czyli usunięcie całej piersi i otaczających węzłów chłonnych lub nowotwory głowy i szyi, w których usuwa się radykalnie ognisko pierwotne nowotworu, a także zajęty narząd (np. krtań, język, żuchwę) wraz z węzłami chłonnymi szyi.

Chirurgia paliatywna (łagodząca)

Leczenie paliatywne stosuje się w momencie, kiedy choroba nowotworowa jest na tyle rozległa i zaawansowana, że wyleczenie pacjenta nie jest już możliwe. Natomiast wykonanie zabiegu chirurgicznego może pozytywnie wpłynąć na poprawę jakości jego życia. Celem chirurgii paliatywnej nie jest wyleczenie, ale przyniesienie ulgi, przedłużenie życia, łagodzenie objawów lub zmniejszenie bólu nowotworowego.

Operacje wspomagające

Przykładem chirurgii wspomagającej jest hormonoterapia ablacyjna, która polega na usunięciu chirurgicznym gruczołu produkującego dany hormon, aby ograniczyć lub zatrzymać jego działanie. Leczenie to stosowane jest w przypadku nowotworów hormonozależnych.

Zabiegi odtwórcze i rekonstrukcyjne

Głównym celem chirurgii rekonstrukcyjnej jest przywrócenie pacjentom okaleczonym przez nowotwory możliwości normalnego życia. Dzięki zabiegom odtwórczym przywraca się np. możliwość jedzenia, oddychania czy poprawia wygląd. Zabiegi rekonstrukcyjne w dużej mierze są stosowane po leczeniu radykalnym, np. mastektomii. Możliwości chirurgii plastycznej znacznie wzrosły w ostatnich latach, dzięki postępowi nauki i technologii, np. rozwinięciu się mikrochirurgii naczyniowej.

Bibliografia:

• Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Witold Lasek, Tomasz Stokłosa: Immunologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
• Krzakowski (red.), Podstawy kliniczne hormonoterapii nowotworów w onkologii klinicznej. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Medyczne Borgis, 2001.
• Kordek (red.), Onkologia. Podręcznik dla lekarzy i studentów. Wydawnictwo Via Medica, 2006.
• Zajicek, Cancer as a systemic disease. „Medical Hypotheses Nr maj-czerwiec 4(3)”, 1978.
• Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Witold Lasek, Tomasz Stokłosa, Immunologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.
• Jerzy Stachura, Patologia, tom I, 2008.

Więcej artykułów z tej kategorii